Podstawą bezpiecznej praca w gospodarstwie rolnym są sprawne maszyny i narzędzia oraz  odpowiednio zabezpieczone ruchome części tych urządzeń. Przed pierwszym uruchomieniem każdej maszyny należy dokładnie przeczytać instrukcję obsługi (szczególną uwagę należy zwrócić na rozdziały dotyczące mechanizmów działania oraz bezpiecznego użytkowania), zapoznać się z naklejkami ostrzegawczymi na maszynach oraz stosować się do symboli ostrzegawczych i zaleceń producenta.   

Maszyny rolnicze mogą obsługiwać osoby dorosłe, zdrowe, przeszkolone w zakresie obsługi konkretnej maszyny oraz zasad bezpieczeństwa pracy (bhp), posiadające wymagane uprawnienia.

Do najczęstszych przyczyn wypadków z użyciem maszyn i narzędzi zalicza się:

• zły stan techniczny maszyn, zwłaszcza brak osłon i hamulców, niesprawny układ kierowniczy,
• używanie maszyn wyeksploatowanych lub nieprzystosowanych do określonych zadań,
• regulacja i smarowanie maszyn będących w ruchu oraz manipulowanie przy nich,
• używanie nieodpowiedniej odzieży,
• remontowanie sprzętu we własnym zakresie bez odpowiednich kwalifikacji, zaplecza warsztatowego czy narzędzi,
• pochwycenie lub skaleczenie przez ruchome części,
• uderzenie przez zerwane elementy (pas, linę, łańcuch),
• przygniecenie przez przewożony materiał lub maszynę,
• upadek, przejechanie lub potrącenie.

Aby ustrzec się wypadku należy:

• zadbać o dobry stan osłon ruchomych i wirujących elementów maszyn (uszkodzone bądź niekompletne osłony należy zastąpić nowymi, najlepiej oryginalnymi),
• pamiętać, aby były osłonięte wszystkie mechanizmy napędowe, silniki, koła pasowe i zębate, pasy, łańcuchy, wały, przekładnie, przeguby, wały przegubowo-teleskopowe, końcówki wałów wystające poza korpus maszyny i inne ruchome elementy robocze: noże, bijaki, tarcza piły i szlifierki kątowej,   
• zadbać o dobry stan i czystość schodków i podestów przy maszynach,
• •    pamiętać, że agregowane maszyny i narzędzia rolnicze, ze względów bezpieczeństwa, powinny współpracować z ciągnikami rolniczymi zalecanymi przez producentów tych maszyn (agregatów),
• stabilnie podpierać  lub podwieszać uniesione części maszyn, a pod koła wkładać kliny zabezpieczające przed przypadkowym przetoczeniem,
• parkować maszyny w taki sposób, aby nie stwarzały zagrożenia dla poruszających się w pobliżu osób, zabezpieczać pozostawione maszyny przed samoczynnym zjechaniem z pochyłości,
• przeprowadzać rzetelne przeglądy techniczne okresowe i codzienne, sprawdzać stan techniczny stanu układu kierowniczego, jezdnego, hamulcowego, instalacji rozruchowej i elektrycznej (świetlnej i sygnalizacyjnej)
• wszystkie przeglądy, naprawy, regulacje i konserwacje maszyn należy przeprowadzać po wcześniejszym wyłączeniu napędu,   
• systematycznie sprawdzać i utrzymywać  w dobrym stanie instalację elektryczną urządzeń (wyłączniki, przewody, bezpieczniki),
• nie naprawiać maszyn prowizorycznie oraz unikać urządzeń domowej konstrukcji,
• zadbać aby symbole ostrzegawcze umieszczane przez producenta na maszynach były widoczne - nie usuwać ich,
• stosować odpowiednie środki transportu przystosowane do przewożenia ładunku, wysokie burty, nadstawki czy plandeki zapobiegające wypadaniu ładunku oraz odpowiednio zabezpieczać przewożone materiały objętościowe,
• nie przewozić osób na maszynach nieprzystosowanych do tego,
• dostosować odzież roboczą oraz sprzęt ochronny do rodzaju wykonywanej pracy  i panujących warunków -  należy zakładać ubranie przylegające do ciała z zapiętymi rękawami oraz bez zwisających elementów – zmniejsza to ryzyko pochwycenia przez wirujące i obracające się części maszyn, buty powinny być dopasowane i dobrze zawiązane oraz posiadać gumowa podeszwę zabezpieczającą przed poślizgnięciem,        
• nie przystępować do pracy jeżeli się źle czujemy i odczuwamy jakieś dolegliwości,
• utrzymywać porządek podczas pracy, aby uniknąć przewrócenia się lub potknięcia,
• skoncentrować się na pracy i racjonalnie zaplanować wszystkie czynności pamiętając o przerwach  podczas pracy.   

Rolniku pamiętaj – Twoja wiedza i działania mające wpływ na poprawę bezpieczeństwa pracy w gospodarstwie rolnym są bezcenne - eliminując zagrożenia, zyskujemy dla siebie i rodziny, bezpieczne miejsce do pracy i życia oraz chronimy zdrowie, a nawet życie.

Opracowała:
Agnieszka Pawłowicz
Kierownik PT KRUS w Jeleniej Górze

Źródło:  www.krus.gov.pl, www.pip.gov.pl